Ahmet Boyacıoğlu
Bugün 73’üncü Berlin Sinema Şenliği sırasında aldığım kısa notları sizinle paylaşmak istiyorum.
Havaalanından başlayalım. Üretimi yıllarca süren ve bir türlü bitirilemeyen Berlin Brandenburg Willy Brandt Havaalanı, kente uzaklığı, anlamsız derecede büyük olması, 20–25 dakika tutan yürüme uzaklıkları ile hayli insanlık dışı bir yer ve biraz İstanbul’un yeni havaalanına benziyor. İstanbul’daki üzere dükkanların yarısı boş. Eski havaalanı küçüktü lakin şirin bir yerdi. Bu büyüme hırsı ne kadar tuhaf bir şey.
İzlediğim sinemalardaki çocuk oyuncular üzerine de birkaç cümle yazmak gerekli. “Totem”, “Limbo”, “Geçmiş Hayatlar”, “Öğretmen Odası” ve “20.000 Cins Arı” üzere sinemalardaki çocuk oyuncuların performansı harikaydı. Bilhassa “Öğretmen Odası”nın büyük kısmı 12-13 yaşındaki çocukların eğitim gördüğü bir sınıfta geçiyordu ve oyunculuk hiç aksamıyordu. “20.000 Cins Arı”nın başrol oyuncusu da zati heyet tarafından En Yeterli Oyuncu Ödülü’ne layık görüldü. Bu sinemaları izlerken daima bizim sinemalarımızdaki çocuk oyuncuları düşündüm. Genelde eş, dost, akraba çocukları oynatıldığı için bizde ne yazık ki âlâ sonuçlar alınamıyor.
. Bu yıl Berlin Sinema Şenliği sırasında birçok mevzuda ünlü isimlerin katıldığı protesto şovları yaşandı. Bilhassa müsabaka sinemalarının gösterildiği, şenliğin merkezi kabul edilebilecek Berlinale Palast’ın önündeki kırmızı halıda sinema galalarından çok protesto gösterisi yapılmış olabilir. Berlin Sinema Şenliği İdari Direktörü Mariette Rissenbeek de bu şovların içinde yer aldı. Daima ön planda, kameraların karşısındaydı, herhalde yakında siyasete atılacak. Ukrayna hakkında yazacağımı yazdım, bugün biraz İran’dan kelam edelim. Şenlik ile birlikte düzenlenen Avrupa Sinema Pazarı’nda bu yıl Rusya ve İran’ın stant açması yasaklanmış ve yeni kurulan İran Bağımsız Sinemacılar Derneği’ne stant yeri verilmiş. Herhalde fiyat alınmamıştır. Avrupa’da sürgünde yaşayan İranlı bayan oyuncular, heyet lideri Kristen Stewart ve Mariette Rissenbeek de kırmızı halı üzerinde “Kadın, Hayat, Özgürlük” sloganıyla uzunluk gösterdiler. Mollalar 1979’dan beri İran’da iktidarda. Bu müddet içinde birçok insan öldürüldü, mahpusa atıldı, Almanya’dan da çok büyük bir reaksiyon gelmedi. Hatta Alman şirketlerinin öteki ülkelerdeki şirketleri kullanarak Amerikan ambargosunu deldiği ve İran’a mal sattığı söylentileri yayıldı. Artık 2023 yılında bu kırmızı halı şovları ne manaya geliyor? “Daha evvelce nerelerdeydiniz?” diye müzik var. Bayanların hayatı daha evvel kıymetsiz miydi?
. Berlin Sinema Festivali’nin ana sponsorları bu yıl Uber, Armani ve Alman televizyon kanalı ZDF idi. Ana sponsorluk büyük paraların döndüğü bir husus. Parayı bastıran ve gerekli şartları yerine getiren şirketler şenliğin görünürlüğünden yararlanıyor ve kendi reklamlarını yapıyorlar. Buraya kadar söylenecek bir şey yok. ‘Parayı veren düdüğü çalar’ diye atasözü var. Biraz komplo teorisi üzere olacak lakin benim izlediğim iki sinemada de Uber çok bariz olarak görünüyordu. “Manodrome” isimli ABD sinemasında başrol oyuncusu Uber kullanıyordu. “Geçmiş Hayatlar” filminde ise son sahnede havaalanına gidecek eski sevgiliyi almak için Uber geliyor, uzun vedalaşma sırasında imgede kalıyordu. Bir tesadüf mı? Umarım öyledir. Yoksa öküzün altında buzağı arayanlar için kaçırılmaz bir fırsata dönüşür.
Son on yıl içinde dünyada birçok şey değişti. Şenlikler de artık eskisi üzere değil. Evvelce bir sinemanın DVD’sine ulaşmak çok kolay değildi. Artık sinemaların linkleri havada uçuşuyor. O denli ki Berlin, Cannes ve Venedik üzere büyük şenliklerin resmi kısımlarına seçilen sinemaları bazen şenlikten evvel izleme imkanı var. Bu nedenle artık şenlikler sinema izlemekten çok, insanların bir ortaya gelip konuştuğu, bilgi paylaştığı, biraz da dedikodu yaptığı ortamlar haline geldi. Sinema üretimcileri, direktörler, oyuncular, sanat direktörleri, şenlik programcıları, sinema muharrirleri, sinema enstitüsü yöneticileri, sinemaların tanıtım ve dağıtımı ile ilgili şahıslardan oluşan binlerce kişinin on günlüğüne tıpkı ortamı paylaştığını düşünün. Bir yandan sinema izlerken, öbür yandan da sinema dünyasında neler olduğunu öğrenmek mümkün. Nuri Bilge Ceylan ve Aki Kaurismäki’nin son sinemalarının şimdiden Cannes Sinema Festivali’ne seçildiği dedikodusu ortalıkta dolaşıyordu. Haberiniz olsun…